Кибер-түөкүттэртэн көмүскүүр сокуон күүһүрдэ

Муус устар 1 күнүгэр информация уонна коммуникация ньымаларын туһанан быраабы кэһээччилэри бохсорго судаарыстыбаннай информационнай тиһиги оҥорорго 41-с №-дээх федеральнай сокуон ылыллыбыта.

Мантан инньэ бааннар мессенджердэри туһанан төлөпүөннүүллэрэ бобулунна: гостэрилтэ үлэһиттэрэ, бааннар уонна сибээс оператордардара атын дойду мессенджердэринэн килийиэннэригэр төлөпүөннээбэт, иһитиннэрии ыыппат буолуохтара. Онон бу маннык «кирэдьиит ыларга барыстаах этии» эбэтэр «Социальнай пуондаттан дьоһун иһитиннэрии» курдук хабааннаах субонуоктары эрэбиллээхтик түөкүттэр эрийэллэр диэн өйдүөххэ сөп буолар.

Субонуогу маркировкалааһын уонна спамы хааччахтааһыҥҥа эмиэ кэккэ харыстыыр миэрэлэр ылыллыахтара. Ол курдук, атырдьах ыйын 1 күнүттэн хас биирдии киһи төлөпүөнүгэр анонимнай угуйуктаах (реклама) эрийэн тиийиилэртэн аккаастанар кыахтаах буолуо. Ону таһынан төлөпүөн экраныгар ханнык тэрилтэттэн эрийэллэрэ аата тахсар буолара күүтүллэр. Онон саарбах дуу, туһалаах дуу субонуок буоларын быһаарыы чэпчиэ. 

Балаҕан ыйыттан аккауны алдьатыыттан харыстыыр нуормалар сокуоннай күүстэригэр киириэхтэрэ: аккауҥҥа киирэргэ смс иһитиннэриинэн код ыыппат буолуохтара. Госуслуги порталга киирэргэ иһитиннэрии  төлөпүөнүнэн кэпсэтии кэмигэр оҥоһуллубат буолуо. Код кэпсэтии бүттэҕинэ, түөкүттэр болҕомтолоруттан тахсыбыт эрэ кэннэ кэлиэ (РФ «Сибээс туһунан» сокуонун 14-с п. 46-с ыстатыйата).

Сим-картаны оҥорторорго «бэйэҕэ бобуу» туруортарыы: Госуслугаҕа эбэтэр МФЦ-га бэйэ кыттыыта суох сибээс дуогабардарын түһэрсиигэ бобуу туруортарыахха сөп буолуо (РФ «Сибээс туһунан» сокуонун 7.1 п. 45-с ыстатыйата).

Бэйэ аатыгар ылыллыбыт сим-картаны хаһаайын эрэ туттар бырааптаныа, ону тэҥэ олох чугас эрэ аймахтарыгар биэрэр кыахтаныа (РФ «Сибээс туһунан» сокуонун 9-с п. 45-с ыст.).

Баан эпэрээссийэтин оҥорорго итэҕэллээх киһи диэн баар буолуо. Бу аҕам саастаах аймах дьону түөкүттэртэн харыстыырга туһаайыллар. Аҕам саастаах дьон итэҕэллээх киһини (доверенное лицо) анаппыт буоллахтарына, баан счеттарыгар үп-харчы эпэрээссийэтин оҥороллоругар бу итэҕэллээх киһи эбии бигэргэтэрэ ирдэнэр буолуо. Холобур, счетуттан атын счекка харчы ыытарыгар. Бу итэҕэллээх киһитин анатарыгар гражданин кими таларын бэйэтэ эрэ быһаарар (РФ «Бааннар уонна баан үлэтин туһунан» 02.12.1990 с. 395-1 №-дээх федеральнай сокуонун 12-с ч. 30-с ыст.).

Биисинэс-нүөмэрдэртэн эрийии экраҥҥа көстөрө (определение номера) ирдэниэ: өскөтүн эрийэн кэлээччи хампаанньа эбэтэр ИП буоллаҕына, сибээс оператора киһи төлөпүөнүгэр хантан эрийэллэрин көрдөрүө.

Кирэдьиит хампаанньалар харчыны банкоматтан килийиэн сөбүлэҥэ суох устуу сибикилэригэр «чуор» буолуохтара. Маннык саарбахтатар сибики көһүннэр эрэ, финхампаанньа сууккаҕа 50 тыһ. солк. кыра сууманы устары эрэ көҥүллүө (РФ «Бааннар уонна баан үлэтин туһунан» 02.12.1990 с. 395-1 №-дээх федеральнай сокуонун 24.3-1 ыст.).