Хаарбах, тымныы почта дьиэлэрэ ... билиҥҥи кэмҥэ бааллар дуо?

Дойдубутугар баар 38 тыһ. кэриҥэ почта сибээһин отделениеларыгар күннэтэ мөлүйүөнүнэн дьон сылдьар. Балартан 26 тыһ. тахса отделение тыа сиригэр уонна суол-сырыы мөлтөх сирдэригэр бааллар. Бу отделениелар дьиэлэрэ-уоттара үксүлэрэ эргэ туруктаахтар.
2022 с. РФ Бэрэсидьиэнин сорудаҕынан маннык туруктаах отделениелары модернизациялыырга, туруктарын тупсарарга киэҥ далааһыннаах бырайыак үлэлээн саҕалаабыта.

Почта дьиэтэ былыр-былыргыттан буруолуу сылдьар сонуну тиэрдээччи, сайдыыны саҕааччы буолара. Сэбиэскэй кэмҥэ манна хаһыат, сурунаал, значок, открытка, марка арааһын көрө, билсэ, атыылаһа, сурук, телеграмма ыыта, норуот быыһа суох сылдьара. Кэлин, олох уларыйан, почта дьиэтэ хомунаалынай өҥө, нолуок, кирэдьиит төлөбүрүн оҥорор, биэнсийэ биэрэр сир буолан, син биир нэһилиэнньэ мустар сирэ этэ.

Билигин хайдаҕый? Өр сылдьыбакка буолан баран почтаҕа киирбит киһи «Маҕаһыыҥҥа киирдим дуу?» диэн мунаахсыйа саныыр түгэнэ баара мэлдьэх буолбатах.

Бу матырыйаалы бэлэмнээри, Дьокуускайга уонна аттынааҕы сытар нэһилиэктэргэ анаан почта дьиэлэригэр сырыым ас-үөл атыылыыр лааппылары санатта. Арай киһи эрэ хараҕар быраҕыллыах «Почта России» диэн сурук атын тэрилтэ буоларын чопчулуур. Аны туран, норуокка сырдыгы, билиини тарҕатар аналлаах тэрилтэбит дьиэлэрэ үксүлэрэ эргэ, мас, тымныы, кыараҕас усулуобуйаҕа үлэлии олороллоруттан, өссө туһааннаах баан филиаллара буолан туралларын хайдах эрэ киһи эмиэ да хомойо, эмиэ да сонньуйа көрөр. Дьокуускай куоракка «Елочка» маҕаһыыҥҥа туорааһыҥҥа муннукка икки этээстээх мас дьиэҕэ хаһан эрэ көрөн ааспыт уонна аһары кэлэйбит дуу, сөхпүт дуу санаабын бигэргэтээри анаан баран көртүм, дьолго дуу, муҥҥа дуу ол почта дьиэтэ сабыллыбытын көрөммүн, испэр «һуу» дии санаатым. Кырдьыга баара, аныгы 21-с үйэҕэ маннык усулуобуйаҕа үлэлии олорор, күннэтэ сүүһүнэн клиены аһарар почта дьиэлэрэ - сүөргү хартыына.

Онон почта отделениетын дьиэтин өрөмүөннүүргэ куоластааһын ыытылла турара - олох ирдэбилэ.

Ханнык отделениеларга куоластыахха сөбүй?

Бу Арассыыйа  81 регионугар үлэлии-хамныы олорор 23 тыһ. тахса почта отделениетыгар куоластыахха сөп.

Ким куоластыан сөбүй?

Куоластааһыҥҥа 18 сааһын туолбут РФ гражданина кыттар бырааптаах.

Хайдах куоластыыбыт?

- Госуслуги порталга бигэргэтиллибит учетнай записьтаах сиртэн.

- Минцифры аадырыһыгар сурук ыытан: 123112, Москва к., Пресненскэй наб, 10 дьиэтэ, 2-с стр. Сурук кэлэктиибинэн эбэтэр биир киһиттэн буолуон сөп.

Ирдэнэр усулуобуйа

 Биирдэ эрэ, биир эрэ отделениеҕа куоластыахха сөп, хос куоластааһын учуоттаммат. Суругунан хас да отделениеҕа куоластаатахха, куолас сурукка бастакынан ыйыллыбыт отделениеҕа ааҕыллар.

Куоластааһын болдьоҕо:

2025 с. муус устар 24 күнүгэр (бүтэһик күнү киллэрэн туран) диэри ыытыллар.

Почта отделениетыгар бу сигэнэн киирэн куоластыахха сөп: https://www.gosuslugi.ru/landing/post_office

«Киин куорат» ааҕааччыларыгар анаан билиҥҥи кэмҥэ үлэлии олорор почта үлэһиттэриниин сэһэргэстибит.

Метта Николаевна Иванова, Хатастааҕы почта отделениетын начаалынньыга:

— Метта Николаевна, бу күннэргэ Арассыыйа бары регионнарынан почта отделениеларын өрөмүөннээһиҥҥэ, саҥардыыга куоластааһын буола турарын, бука, билэн олордоххут. Эн үлэлиир усулуобуйаҥ туһунан билсиэх эрэ.

— Өрөмүөн диэн тылы улаханнык үөрэ истибэппит. Саҥа почта дьиэтэ тутулларыгар былааҥҥа киирбит боппуруоспут олоххо киирдэр диэн баҕалаахпыт.  Мин бу үлэҕэ үлэлээбитим сыл да буола илик. Үлэлии киирэрбэр кыһынын тымныытын туһунан истибит буоламмын, дьыл сылаас кэмигэр болҕомтобун ититии боппуруоһугар уурбутум. Бу үлэлии олорор дьиэбит 1959 сыллааҕы эргэ тутуу буолан, эбиитин аҥаар өттө ыал  дьиэтэ буолан, билигин онно ким да олорбот кураанах буолан, уорааннаах. Онон тэрилтэм акылаатын арааран туран, буор куттаран, быйыл кыһын олус тымныйбата эрээри, улахан тымныыга -10 -12 кыраадыстар буолуталаан ылбыттара.

— Күҥҥэ төһө киһи сылдьан ааһарый?

— Отделениебыт Хатас курдук бөдөҥ, элбэх нэһилиэнньэлээх бөһүөлэккэ дьиэтин иэнинэн, усулуобуйатынан даҕаны эппиэттэспэтэ биллэр. Биһиэхэ ордук нэһилиэнньэ аҕам саастаах дьоно сылдьар. Дьиэбит кыараҕас буолан, хомунаалынай өҥөнү төлөөччүлэр, ону ааһан хаһыат, сурунаал ылааччылар, сурутааччылар, биэнсийэ кэтэһээччилэр үгүстүк эрэйдэнэллэр. Күҥҥэ ортотунан 30-50 киһи сылдьар буолан, үксүгэр уочараттаах. Эдэр, кыанар өттүлэрэ кыараҕас, благоустройствота суох сиргэ сылдьа сатаабаттар, куоракка киирэллэр.

Тэрилтэбэр бэйэбиниин биир оператор уонна, нэһилиэк улахан буолан, үс почтальон көрүллэр. Почта отделениеларыгар атыы-эргиэн өттүн эттэххэ, бу бырайыак ыраах улуустарга ордук. Холобур, маҕаһыын аҕыйах, аптека да суох нэһилиэктэригэр. Ол курдук, «Продукты первой необходимости», «Полка здоровья» бырайыактар нөҥүө удамыр сыаналаах табаардары атыылыыбыт.

Сахабыт сирин атын улуустарыгар, тыа сиригэр балаһыанньа хайдаҕын туоһулаһаары билэр-билбэт дьоммутугар ыыппыт ыйытыыларбыт түмүгэр сорох нэһилиэнньэлээх пууннарга почта дьиэтэ төрүт да суоҕа билиннэ. Оттон сорох сирдэргэ, балаһыанньаттан тахсаары буолуо, нэдиэлэ аҕыйах күнүгэр үлэлиир почталар бааллара билиннэ. Биир оннук сир почтатын үлэһитин кытта төлөпүөн нөҥүө сибээстэстибит.

Светлана Ивановна Кугунурова, «Хомустаах» почтовай отделение үлэһитэ:

— Почтаҕа оскуоланы бүтэриэхпиттэн үлэлиибин. Биллэн турар, ол саҕана почтальонтан саҕалаатаҕым дии. Урукку кэм уонна билиҥҥи почта үлэтэ олус араастаахтар. Билигин Үөһээ Бүлүү улууһугар 17 почта отделениета баар эбит буоллаҕына, түөрт эрэ сиргэ почтальон көрүллэр. Атыттар үлэһит миэстэтин сарбыйыыга түбэһэн, оннооҕор начаалынньык уонна оператор диэн үлэлэри холбуу тутан олороллор. Манна биир сүрүн биричиинэнэн нэһилиэнньэ кэнники кэмҥэ хаһыаты, сурунаалы сурутуута  биллэрдик аччаабыта буолар. Ол иһин урут почта отделениелара сурук, хаһыат, сурунаал, посылка тириэрдэр сүрүн үлэлээх эбит буоллахпытына, билиҥҥи почта үлэтин хайысхата биллэ уларыйда, ас атыытыгар кытта  тиийдибит. Бу, биллэн турар, биһиэхэ, үлэһиттэргэ, бэйэтэ да кыра хамнастаах дьоҥҥо, эбии ноҕорууска буолара чуолкай. Оттон уот, гаас төлөбүрдэрин ылыы, биэнсийэ түҥэтиитэ, хаһыат, сурунаал сурутуута, кэмигэр тиэрдии — сүрүн үлэбит.

— Светлана Ивановна,  «Киин куорат» ааҕааччыларыгар анаан үлэҥ усулуобуйатыттан кэпсээ эрэ, баһаалыста.

— Биһиги төһө даҕаны улуус кииниттэн чугас олордорбут, бачча улахан нэһилиэк почтата суох олордубут ээ. Почтабыт дьиэтэ тымныыта бэрдиттэн сабыллыбыта. Ол түмүгэр наадалаах дьон бука бары улуус киинигэр киирэн быһаарсаллара: биэнсийэ ылааччытттан саҕалаан, уот, гаас төлөөччүлэр бука бары. Мин оттон почта үлэһитин быһыытынан бу балаһыанньаны көрө сылдьар буолан, дьон эрэйдэнэрин билэр буоламмын, нэдиэлэҕэ үстэ хамнас аҥаарыгар үлэлииргэ сөбүлэһэммин, билигин спортзал дьиэтигэр хостоохпут. Дьон төттөрү-таары тиэстибэккэ, наадатын кэм миэстэтигэр быһаарынар. Аны мантан чугас баар Балаҕаннаах диэн сиргэ эмиэ баран кэлэбин. Барарбар тэрилтэм массыыната илдьэр. Киэһэ үлэлээн баран кэлэрбэр бэйэм суол булунар түбүгэр түһэбин. Онон почта үлэтин балаһыанньатыгар кэккэ күчүмэҕэйдэри көрүстэрбит даҕаны, нэһилиэгим, дьонум туһугар үлэлии сатыыбын.

Дьокуускай Пригороднай нэһилиэгэр оптуобус тохтобулугар турар дьонтон: «Почта дьиэтэ ханна баарый?» — диэн ыйытыыбыт эмиэ соһуччу буолла. «У нас давно нет почты» диэн эппиэти истэммит, «мах» бэрдэрдибит. Почтаҕа  наадалаахтар кыһалҕаларын куоракка киирэн быһаартарар эбиттэр.

Марха нэһилиэгин почтата эмиэ бу олох аҕыйах кэм анараа өттүгэр Сахабыт сирин биир историческай дьиэтигэр үлэлии турбута. Бу туһунан почта үлэһитэ маннык кэпсээтэ.

— Биһиги почтабыт өр сылларга Саха сиригэр күһэлэҥ көһөрүүнэн кэлбит «аттакылар» (скопцы) туппут дьиэлэригэр үлэлии олорбута. Онтон бу соторутааҕыта атын дьиэҕэ көстүбүт. Урукку дьиэбититтэн усулуобуйата быдан тупсаҕайа чуолкай.

Ити курдук, почта отделениетын өрөмүөннүүргэ куоластааһын ыытылла турарынан сибээстээн, олохпут бу биир сытыы боппуруоһун сырдатаары, норуот бүччүм санаатын кыратык сэгэтэн көрдүбүт. Ис-иһигэр киирдэххэ, «Почта России» бөдөҥ федеральнай тэрилтэ өрөспүүбүлүкэ ыраах улуустарыгар эрэ тымныы, оһоҕунан оттуллар, мас, хампархай дьиэлэргэ үлэлии олорбот, Дьокуускай да куоракка бааллара, кырдьык даҕаны, киһини сонньутар буолбаат?

Хаартыскалар: Ааптар түһэриилэрэ