Эһэм салалтатынан куоракка үгүс тутуу дьэндэйбитэ

Тимур Барашков, VII «Б» кылаас үөрэнээччитэ:

– Биһиэхэ эһэм эргэ альбома кичэллээхтик харалла сытар. Онно баар саһарбыт хаартыскалар элбэҕи кэпсииллэр. Маны көрө олорон урукку кэмҥэ тиийэр, чугас дьонуҥ үөрүүлээх-хомолтолоох күннэригэр сылдьар курдук сананаҕын. 

Эһэм Барашков Василий Васильевич – Чурапчы көһөрүллүүтүн кыттыылааҕа. Кини 1937 сыллаахха ахсынньы 5 күнүгэр Чурапчы оройуонун Кытаанах сэлиэнньэтигэр төрөөбүт.

1942 сыллаахха, биэс эрэ саастааҕар, сут-кураан дьыл туран, туох да үүммэтэх, аччыктааһын саҕаламмыт. Онон Чурапчы олохтоохторо Булуҥ улууһугар көһөргө күһэллибиттэр. Хоту дойду кинилэри тыйыстык көрсүбүт. Кытаанах үлэ, аччыктааһын уонна ыарыы элбэх киһи олоҕун илдьэ барбыт, ордук кыаммат араҥа – оҕо аймах, кырдьаҕастар суорума суолламмыттар. Бу кэм дьиэ кэргэн, улуус, Саха сирин историятыгар, норуот өйүгэр-санаатыгар оспот баас буолан хаалбыт.

Эһэм ити ыарахан кэмнэри улаханнык кэпсээбэт, ол алдьархайы ахтыан баҕарбат этэ. Кини алдьархай хатыламматын туһугар уруккуну өйдүү-саныы сылдьыллыахтаах диирэ. Аас-туор олоҕу туораабыт буолан, оҕолорун уонна сиэннэрин баары сыаналыырга үөрэтэрэ, төрүттэргитин умнумаҥ диирэ.

Кини дойдутугар төннөн баран, үгүс биир дойдулаахтарын курдук, хаһаайыстыбатын өрө тардар түбүккэ түспүт. Үлэтинэн, дьулуурунан уонна эрэлинэн төрөөбүт дойдута сөргүтүллэригэр сыратын уурбута.

Эһэм сааһын тухары тутуу эйгэтигэр үлэлээбитэ. Үлэтин суола СГУ Сүрүн үөрэнэр куорпуһун тутуутуттан саҕаламмыт, онно болуотунньуктаабыт. Акылаатын хайдах түһэрбиттэрин, муостатын оҥорбуттарын кэпсиирэ. Бу тутууга кыттыбыт үлэһиттэри ахтара. СГУ биир улахан куорпуһун эһэм төрөппүт оҕотун курдук күндүтүк саныыра. Онно миигин батыһыннара сылдьан хас биирдии муннугун, кирилиэһин историятын кэпсээбитэ. Билигин бу куорпус аттынан ааһан иһэн күндү киһибин ахтабын, кини кэрэхсэбиллээх кэпсээннэрин саныыбын.

Эһэм куоракка тутуу араас тэрилтэлэригэр үлэлээбитэ, Саха АССР Миниистирдэрин сэбиэтин хапытаалынай тутууга управлениетын тутаах салаатын начаалынньыгар тиийэ үрдээбитэ. Василий Васильевич салалтатынан куоракка үгүс тутуу дьэндэйбитэ. Олортон биирдэстэрэ – Бааһынай ырыынагын комплекса. Эһэм бэйэтин кэнниттэн онтон да атын бөдөҥ эбийиэктэри тутан хаалларбыта. Кини үлэтэ куораппыт историятын сорҕото, билиигэ уонна инникигэ дьулуурун бэлиэтэ буолбута. Бочуоттаах сынньалаҥҥа олорон даҕаны куоракка ыытыллар бөдөҥ бырайыактары кэтээн көрөрүн тохтоппотоҕо.

Эһэлээх эбэм түөрт оҕоломмуттара, эһээ, эбээ, хос эһээ, эбээ буолар дьолу билбиттэрэ. Кинилэр 58 сыл бииргэ олорбуттара. Дьиэлэрэ өрүү оҕо саҥатынан, күлүүтүнэн-үөрүүтүнэн туолара. Эһэм миигин даачаҕа судургу ыскамыайкалары оҥорорго үөрэппитэ. Иккиэн саахыматтыырбыт, таайбараҥ таайарбыт.  

Эһэм 2022 сыллаахха бэс ыйыгар олохтон туораабыта. Кини дьоһун, дьоллоох олорон ааста. Күндү киһим үрдүккэ дьулуһарга, олоҕу таптыырга мэлдьи үтүө холобур буолуоҕа. Оттон кини салалтатынан тутуллубут эбийиэктэр куорат олохтоохторун уонна ыалдьыттарын үөрдэ туруохтара.