Дьокуускайдааҕы прокуратура иһитиннэрэр

Хоромньуну толуйары ирдээтэ

Дьокуускайдааҕы прокуратура сокуоннай сааһын туола илик оҕолоох ийэ үҥсүүтүнэн бэрэбиэркэлиир үлэни ыытта.

Бэрэбиэркэ көрдөрбүтүнэн, 2024 с. ахсынньы ыйыгар Жатай бөһүөлэгин Матросов аатынан уулуссатыгар баар дьиэ подъеһын иннигэр 7 саастаах оҕоҕо ыалын ыта саба түспүт, оҕо хаҥас сототун ытырбыт.

Прокурор ыт хаһаайыныттан эмсэҕэлээччи оҕоҕо 70 тыһ. солк. моральнай хоромньуну төлүүрүгэр ирдээбит.

Оҕо доруобуйата эмсэҕэлээһинэ дьиэ кыылын сөптөөхтүк тутуу быраабылатын кэһииттэн тахсыбыт диэн бэтэринээрийэ управлениета ыт хаһаайынын административнай эппиэтинэскэ тардан, 10 тыһ. солк. ыстараабы төлүүрүгэр уураахтаабыт.

Ол эрээри Дьокуускай куораттааҕы суута административнай быраабы кэһиигэ буруйдааһыны дакаастабыла суох диэн, ыт хаһаайынын үҥсүүтүнэн, бэтэринээрийэ управлениетын бу уурааҕын көтүрбүт.

Дьокуускайдааҕы прокуратура суут быһаарыытын кытта сөбүлэспэккэ, бырачыастаабытын өрөспүүбүлүкэ Үрдүкү суута ылынна. Дьыала хаттаан саҥаттан көрүүгэ ыытылынна.

Халабырга буруйданан көҥүлэ быһылынна

Эрдэ сууттана сылдьыбыт 19 саастаах куорат олохтооҕун РФ ХК 161-с ыст. 2-с ч. “г” пуунунан (халабырга) буруйдуур дьыаланы прокуратура өйөөтө. 

Суут кэмигэр быһаарыллыбытынан, 2023 с. сэтинньитигэр сууттанааччы Дьокуускай куорат биир дьиэтин аттыгар сылдьан эмсэҕэлээччини саннын туһаайыытынан охсубут уонна кууркатын сиэбиттэн 18 тыһ. солк. харчылаах көһүлүөгүн аһаҕастык талаабыт. Ол кэннэ буруйу оҥорбут сириттэн тэскилээбит.

Суут судаарыстыбаннай буруйдааччы санаатын уонна буруйданааччы бу иннинэ сабылла илик дьыалаларын учуоттаан туран, эдэр киһини 8 сыл 4 ыйга уопсай эрэсиимнээх көннөрөр холуонньаҕа буруйун боруостууругар уурахтаата.

Бириигэбэр билиҥҥитэ сокуоннай күүһүгэр киирэ илик.

Наркотигы батарарга соруммуттары сууттуохтара

Дьокуускайдааҕы прокуратура куорат түөрт олохтооҕун РФ ХК 30-с ыст. 3 ч. – 228.1 ыст. 4-с ч. “а” пуунунан буруйдуур холуобунай дьыаланы бигэргэттэ. 

Силиэстийэ көрдөрбүтүнэн, бу 18-тан 22-гэр диэри саастаах буруйданааччылар 2024 с. ахсынньытыгар Арассыыйа территориятыгар наркотигы сокуоннайа суох эргиниинэн дьарыктанар тэриллиилээх бөлөххө “закладчигынан” киирбиттэр. 

Эдэр дьон наркотик аҕалыллыбытын туһунан иһитиннэрии кэлбитигэр кистэлэҥ сиртэн баран ылбыттар уонна бэйэ ыккардыгар үллэстибиттэр. Салгыы бу наркотиктарын Дьокуускайга тарҕатар соруктаах бэлиэ сирдэринэн уура сылдьан 2025 с. тохсунньутугар тутуллубуттар.

Холуобунай дьыала суут көрүүтүгэр утаарылынна.

Босуобуйаны түөкүннээн ылыыга буруйданна

Силиэстийэ көрдөрөрүнэн, Арассыыйа Федерациятын тас өттүгэр олорор 39 саастаах кэрэ аҥаар ый аайы төлөнөр оҕо босуобуйатын туһанаары Дьокуускай куорат сиригэр-уотугар сымыйанан регистрацияламмыт. Ол кэннэ 2022 с. балаҕан ыйыгар, 2023 с. кулун тутарыгар уонна 2024 с. ыам ыйыгар босуобуйаны ыларга докумуоннарын биэрэн, 2022-2025 сс. сокуоннайа суохтук ый аайы босуобуйа ыла олорбут. Уопсай хоромньу кээмэйэ – 2 мөл. тахса солк.

Дьокуускайдааҕы прокуратура бу дьахтары РФ ХК 159.2 ыст. 3-с ч. буруйдуур дьыаланы суут көрүүтүгэр ыытта. 

Чааһынай пансионат үлэтин бэрэбиэркэлээтилэр

Өрөспүүбүлүкэтээҕи прокуратура “Уютный домик” чааһынай пансионат олохтоохторугар социальнай уонна атын өҥөлөрү оҥоруу сөптөөхтүк ыытыллыбатын туһунан үгүс иһитиннэрии баарыгар тирэҕирэн, Дьокуускай прокуратуратын бу пансионаты бэрэбиэркэлииригэр соруйда.

Прокуратура үлэһиттэрэ миэстэтигэр тахсан, социальнай өҥөнү оҥорууга, хаачыстыбалаахтык хааччыйыыга сокуону кэһии баарын-суоҕун бэрэбиэркэлээтилэр. Ол түмүгүнэн сокуону кэһии баар түгэнигэр прокуратура миэрэлэри ылыа.  

Бүддьүөккэ хоромньуну оҥорбут аҕа сууттанна

40 саастаах эр киһини РФ ХК 159.2 ыст. 3-с ч. (социальнай төлөбүрү ылыыга түөкүннээһиҥҥэ) буруйдаан сууттаатылар.

Суут кэмигэр быһаарыллыбытынан, буруйданааччы 2023 с. кулун тутарыгар сокуоннайа суох ый аайы босуобуйа ылар соруктаах, босуобуйаны аныыр боломуочуйалаах уоргаҥҥа тас дойдуга баар 3 кыра саастаах оҕотун Дьокуускайга регистрациялаахтар диэн сымыйа сибидиэнньэлээх докумуоннары  туттарбыт.

Инньэ гынан буруйданааччы счетугар 2023 с. кулун тутарыттан 2024 с. ыам ыйыгар диэри 814 тыһ. тахса солк. ааҕыллан түспүт.

Суут судаарыстыбаннай буруйдааччы санаатын учуоттаан туран, буруйданааччы эр киһини 1 сыл 6 ый холоон көрөр (испытательнай) болдьохтоон үс сыл көҥүлүн усулуобунайдык быһарга уураахтаата. Ону тэҥэ сууттанааччыны бүддьүөккэ таһаарбыт хоромньутун төлүүрүгэр ирдээтэ, судаарыстыба дохуотугар “Самсунг” мааркалаах суотабай төлөпүөнүн конфискациялаата.

Бириигэбэр сокуоннай күүһүгэр киирэ илик.

Суут 11 сыл көҥүлүн быһарга уураахтаата

36 саастаах куорат олохтооҕун РФ ХК 111-с ыст. 4-с ч. (киһи доруобуйатыгар ыарахан эмсэҕэлээһини оҥорон, сэрэҕэ суохтан өлүүгэ тиэрдии) буруйдуур холуобунай дьыаланы прокуратура бигэргэттэ.

Суут быһаарбытынан, сууттанааччы 2025 с. тохсунньутугар кэргэнин кытта иирсэн баран, арыгы испит туруктаах сылдьан кэргэнин сутуругунан, атаҕынан уонна мас олоппос тоһоҕоһунан (фрагмент) араас сиринэн 50-тан кырата суохтук охсубут, этигэр-хааныгар элбэх ыарахан эчэйиини оҥорбут. Бу түмүгэр эмсэҕэлээччи миэстэтигэр тыына быстыбыт.

Суут буруйданааччы эр киһини 11 сыл кытаанах эрэсиимнээх көннөрөр холуонньаҕа көҥүлүн быһарга уураахтаата.

Бириигэбэр сокуоннай күүһүгэр киирэ илик.

Сокуоннайа суох үлэлии турбут көстүүнэйи тохтоттулар

Дьокуускай прокуратурата куорат сиригэр-уотугар олорор дьиэ-уот сокуонун тутуһууну бэрэбиэркэлээтэ.

Бу үлэ түмүгэр Петр Алексеев уулуссатыгар турар биир элбэх кыбартыыралаах дьиэ үһүс этээһигэр баар кыбартыыралар анабылынан туһаныллыбаттара, манна хостел  өҥөтүн оҥороллоро, инньэ гынан ыаллыы кыбартыыра олохтоохторун бырааптара кэһиллэрэ билиннэ. 

Прокуратура бу кыбартыыралар хаһаайыттарыгар дьоҕус көстүүнэй өҥөтүн оҥорор үлэлэрин тохтотоллоругар модьуйан, суукка ирдэбили түһэрдэ.

Суут прокурор ирдэбилин толору өйөөтө.

Суут аактата билиҥҥитэ сокуоннай күүһүгэр киирэ илик. 

12 сыл көннөрөр холуонньаҕа бириигэбэрдэннэ

Судаарыстыбаннай буруйдааччы 20 саастаах урут сууттана сылдьыбыт Томпо оройуонун олохтооҕун РФ ХК 264-с ыст. 2 ч. “а”, “в” пууннарынан (суол быраабылатын кэһиигэ), 158-с ыст. 3 ч. “а” пуунунан (дьиэҕэ сокуоннайа суох киирэн уорууга) буруйдуур холуобунай дьыалатын прокуратура өйөөтө.

Суукка быһаарыллыбытынан, сууттанааччы 2023 с. атырдьах ыйыгар Дьокуускай Радужнай уулуссатыгар баар дьиэ верандатын өстүөкүлэтэ суох түннүгүн  көҥдөйүнэн туора киһи кыбартыыратыгар киирбит. Итиэннэ уопсайа 58,6 тыһ. солк. суумалаах тутуу үстүрүмүөннэрин уорбут.

Ол кэннэ 2023 сыл алтынньытыгар аны арыгы испит туруктаах “Тойота Карина” массыынаны ыыта сылдьан Хатыҥ Үрэхтиир суолга саахалы таһаарбыт, быһылаан түмүгэр олорсон испит пассажира өттүгүн уҥуоҕун тоһуппут.

Сууттанааччы кимин-тугун чопчулааһын кэмигэр биллибитинэн, буруйданааччы бу иннинэ наркотигы сокуоннайа суох эргинии дьыалатыгар эриллэн, буруйун боруостуу сылдьара чопчуламмыт.

Суут буруйдуур миэрэни ыларыгар сууттанааччы бу иннинээҕи толуйа илик бириигэбэрин холбоон, 12 сыл кытаанах эрэсиимнээх көннөрөр холуонньаҕа көҥүлүн быһарга, икки сыл болдьохтоон тырааныспары кытта сыһыаннаах үлэҕэ үлэлиир быраабын тохтоторго бириигэбэрдээтэ.

Бириигэбэр сокуоннай күүһүгэр киирэ илик.

Аҕалар бырааптара көмүскэннэ

Дьокуускайдааҕы прокуратура социальнай эйгэҕэ сокуон тутуһуллуутун бэрэбиэркэлээтэ.

Дьокуускайдааҕы нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин управлениетыгар үс аҕа элбэх оҕолоохторго оскуола, спорт форматыгар уонна атын оҕо таҥаһыгар көрүллэр төлөбүрү ыларга сайаапкаласпыттар. Управление кинилэртэн оҕолор ийэлэрэ ийэ быраабыттан быһыллыбытын туһунан докумуону эбэтэр ыал ийэтэ суох буолбутун туһунан сибидиэтэлистибэни ирдээбит. Ийэлэртэн тоҕо эрэ маннык докумуоннары ирдээбэттэр эбит.

Сокуон быһыытынан ыал аҕата ийэ тэҥэ оҕолоругар төлөбүрү  көрдүүр толору бырааптаах. Инньэ гынан, бу этиллибит докумуоннары ирдээһин олоҕо суох.

Прокуратура орооһуутун көмөтүнэн элбэх оҕолоох аҕалар сайабылыанньалара хос көрүлүннэ, икки аҕа төлөбүрү ылара бигэргэннэ, үһүс аҕаҕа атын төрүөтүнэн аккаас биллэрилиннэ.

Буруйдаах дуоһунастаах сирэйгэ административнай быраабы кэспитигэр РФ КоАП 5.63 ыст. 1-кы чааһынан дьыала көбүтүллэрин туһунан уураах тахсан, билиҥҥитэ көрүллүүгэ сылдьар.

Массыынаны көҥүлэ суох күрэтиигэ буруйданна

38 саастаах куорат олохтооҕо РФ ХК 166-с ыст. 1-кы ч. (массыынаны күрэтии) буруйданна.

Холуобунай дьыала матырыйаалларыгар көстөрүнэн, буруйданааччы икки нэдиэлэ устата автосервиска турар «Toyota Mark Х» мааркалаах массыынаны күрэтэн ыла-ыла Дьокуускай устун хатааһылыы сылдьыбыт.

Тырааныспар хаһаайына массыынатын бас билэ сылдьыбыттарын административнай быраабы кэһиини фиксациялыыр Киин ыстарааптыырын туһунан иһитиннэриилэриттэн билбит.

Прокурор бу холуобунай дьыаланы суут көрүүтүгэр утаарда. Буруйданааччы 5 сылга диэри көҥүлэ быһыллар кутталлаах.

Тулаайахтар дьиэнэн хааччыллар бырааптарын көмүскээтэ

Прокуратура тулаайах оҕолор олорор дьиэҕэ бырааптарын тутуһууга бэрэбиэркэлиир үлэни ыытта. 

Бэрэбиэркэ көрдөрбүтүнэн, 1999 уонна 2003 с. төрүөх икки тулаайах оҕо, сокуоннай саастарын туола илик сылдьан төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох хаалбыт буолан, анал пуонда тулаайахтары дьиэнэн хааччыйар учуотугар туруоруллубуттар. Ол эрээри уһун кэм устата муниципалитет кинилэргэ олорор дьиэни көрбөккө сылдьыбыт.

Инньэ гынан, прокуратура Дьокуускай уокуруктааҕы дьаһалтатыгар бу сокуону кэһиини туораталларыгар көрдөрүүнү түһэрдэ.

Прокуратура бу орооһуутун түмүгэр тулаайахтар бырааптара көмүскэннэ.