Чурапчы институтун кэрэ-бэлиэ түгэннэрэ

Арассыыйа тыатын сиригэр соҕотох үрдүк үөрэх кыһатынан биллэр Чурапчы физическэй култуураҕа уонна спорка института төрүттэммитэ 25 сылын, итиэннэ институт ректора Иннокентий Готовцев үбүлүөйдээх 55 сааһын дойду физкултуурунай-спортивнай уопсастыбаннаһа киэҥник, үөрүүлээх быһыыга-майгыга бэлиэтээтэ.
Институт ыччаты иитиигэ-үөрэтиигэ суолтата улахан. Физкултуура уонна спорт идэлээх тыһыынчанан исписэлиис иитиллэн, Сахабыт сирин араас муннуктарыгар көдьүүстээхтик үлэлииллэр. Саха Өрөспүүбүлүкэтин үрдүкү салалтата, Арассыыйа киин үрдүк үөрэхтэрин кыһаларын ректордара, бөдөҥ учуонайдар кэлэн эҕэрдэлээтилэр.
Үрдүк сыанабыл
Москватааҕы физкултуура судаарыстыбаннай академиятын ректора, педагогическай наука доктора академик Николай Николаевич Чесноков Чурапчы институтун үлэтин үрдүктүк сыаналаата: “Конечно, 25 лет для Высшего учебного заведения - это очень мало, маленький период развития. Но каких больших успехов институт добился начиная региональным, а потом, став Российским федеральным вузом. Подготовку специалистов ведут не только для своей родной Республики Саха (Якутия), но и молодые люди международных стран окончили этот ВУЗ, работают в своих странах. Очень много сделано, и еще будет сделано. Образование - это залог успеха любой нации. Образованный человек несет культуру в стране, развитие. Первые выпускники института уже стали основой преподавательского состава, это большой успех. Выращивать своих специалистов - это большое достояние, и институт это сумел.
Большое спасибо основателю института Михаилу Дмитриевичу Гуляеву, ректору Иннокентию Иннокентьевичу Готовцеву. Действительно, они стремятся, чтобы ВУЗ в Якутии развивался очень сильно, приглашают много специалистов для детей, для студентов, чтобы они видели с разных аспектов развитие образования. Это специалисты высокой квалификации в разных направлениях, не только профессиональной физической культуры, но и медико-биологической, психологической, потому что у нас специалисты должны владеть очень многими знаниями в области педагогики, теории, методики физической культуры, психологии, анатомии, физиологии, биохимии, гигиены, нужно владеть знаниями, чтобы управлять. Наши специалисты работают с людьми, не важно кто - дети, студенты, или взрослые. А это самая сложная человеческая система, ни один компьютер не сравнится, и нужно знать, чтобы были успехи”.
Сайдыы - салайааччыттан
Үйэ чиэппэрэ кэм анараа өттүгэр институту Михаил Гуляев көҕүлээн тэрийбитэ. Тэрийэр-салайар дьоҕурдаах үлэһит Саха сирин спордун салайар эппиэттээх үлэҕэ, Госкомспорт бэрэссэдээтэлинэн өрө таһаарыллыбыта. Институт ректорынан Иннокентий Готовцев анаммыта. Иннокентий Иннокентьевич Готовцев Чурапчытааҕы физкултуура уонна спорт институтун лоп-курдук 25 сыл салайар. Үбүлүөйдээх 55 сааһын үөрүүлээхтик бэлиэтээтэ.
Бу туһунан өрөспүүбүлүкэ спордун 15 сыл салайбыт, билигин институт бэрэсидьиэнинэн үлэлиир Михаил Дмитриевич Гуляев маннык санаалаах: “Иннокентий Иннокентьевич Готовцев оччолорго саҥа аспирантураны бүтэрэн, кандидатскайын көмүскээри сылдьар этэ. Ол иннинэ оскуола-интэринээккэ дириэктэрдээбитэ. Үчүгэйдик салайан, кэлэктиип итэҕэйэн, 2003 сыллаахха ректорынан анаммыта. Институт Арассыыйа Росспордун бас билиитигэр киирэн, үбүлэнэн, үлэтин саҕалаабыта. Элбэх өрүттээх үлэ ыытылынна. Барытын сөптөөхтүк дьаһанан, Арассыыйа физкултуурунай үрдүк үөрэх кыһаларын кытта үлэтин сатабыллаахтык ыытан, ыкса алтыһан, минспорт миниистирдэрин, департаменнарын салайааччыларын кытта сөптөөхтүк үлэлэһэр.
Быйыл институт 25 сылын бэлиэтээһиҥҥэ үгүс үлэ барбыта бэлиэтэннэ. Ол туһунан Арассыыйа ректордара, Арассыыйа спордун эппиэттээх үлэһиттэрэ кэлэннэр эттилэр. Иннокентий Иннокентьевич Арассыыйаҕа саамай уһуннук, 21 сыл үлэлии олорор уопуттаах ректор. Тутуу бөҕө ыытылынна. Биһи уһун тымныылаах айылҕалаах буоламмыт, хомунаалынай өттүнэн ороскуот улахан, ону сөпкө толкуйдаан, Энерго-Центр арыйан, ороскуот икки төгүл аччаата, минспортан хомунаалынай хаһаайыстыбаҕа ороскуоппут үбүлээһинэ икки төгүл кыччаата. Онон, науканы эрэ буолбакка, хаһаайыстыбаны эмиэ кыайа тутта.
25 сыл устата 2630 выпускник иитиллэн-үөрэнэн таҕыста, икки наука доктора, 19 наука хандьыдаата баар, аҕыс киһи билигин аспирантураҕа үөрэнэн, “соискатель” быһыытынан көмүскээри сылдьаллар. Онон бэйэ кадрын иитиигэ киэҥ өрүттээх үлэ ыытыллар. Институт аһыллар кэмигэр 39 % үрдүк үөрэхтээх физкултуура уонна спорт исписэлиистэрэ бааллара, билигин 80 % үрдүк үөрэхтээх учууталлар уонна тренердэр баар буоллулар. Ону таһынан магистратураҕа өссө үрдэтинии үлэтэ барар.
Иннокентий Иннокентьевич тула өттүнэн дьоҕурдаах, наукаҕа даҕаны сыстаҕас, кэскиллээхтик сайыннарыыга, саҥаны киллэриигэ таба хайысханы булар. Билигин мас тардыһыытын сайыннарыыга улахан научнай үлэ ыытыллар. Арассыыйа экспериментальнай балаһаакката буолабыт. Ааспыт нэдиэлэҕэ Научнай-методическай сэбиэт буолбута, онно көрдөххө, үлэ табыллан, сөпкө баран иһэр. Ыччаты иитиигэ сөптөөх каадыр буолар, дьоҥҥэ-сэргэҕэ сөптөөхтүк сыһыаннаһыы, оҕону иитиигэ холобур салайааччы. Үлэтин, ректоратын, Научнай сэбиэтин тоҕоостоох кэмигэр сөпкө туруоран дьаһайар, салайар.
Институт 25 сыллаах үбүлүөйэ үчүгэйдик ааста. Арассыыйа ректордара бары кэлэн, Иннокентий Иннокентьевиһи киһи, учуонай, салайааччы быһыытынан улаханнык убаастыыллара, астыналлара көстө сылдьар. Ситтэ-хотто. Өрөспүүбүлүкэбит үрдүкү салалтата, Ил Түмэн, спорт министиэристибэтэ, выпускниктарбыт кэлэн эҕэрдэлээтилэр. Выпускниктарбыт ситиһиилээхтик үлэлии сылдьаллар, хоту даҕаны, соҕуруу даҕаны биһиги выпускниктарбытын астынан бэлиэтииллэр. Ити буолар институт кыайыыта, салайааччы ситиһиитэ. Соторутааҕыта буолан ааспыт дойду научнай стратегиятын сессиятыгар Арассыыйа спордун миниистирэ Владимир Дегтярев сүрдээх үчүгэйдик Иннокентий Иннокентьевич Готовцев уопуттааҕын, тыйыс айылҕалаах Саха сиригэр таһаарыылаахтык үлэлиир, тэрийэр улахан өйтөн, сатабылтан тахсарын бэлиэтээн эппитэ бэлиэ түгэн буолар”.
Итэҕэтиилээх көрдөрүүлэр
Чурапчы физическэй култуураҕа уонна спорка института 25 сыл иһигэр Олимпийскай оонньуулар 3 кыттыылаахтарын (көҥүл тустууга Виталий Корякин, “Пекин-2008”, Николай Аянитов-Ноев, “Лондон-2012”, боксаҕа Василий Егоров, “Лондон-2012”); спорт көрүҥнэригэр 1-кы Аан дойдутааҕы интеллектуальнай оонньуулар 4 кыттыылаахтарын; аан дойду 6 чөмпүйүөнүн; 1 РФ спордун үтүөлээх маастарын; норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах 15 спорт маастарын; дуобат 3 гроссмейстерын; 80-ча РФ спордун маастарын; Саха Өрөспүүбүлүкэтин спордун 90 маастарын; көҥүл тустууга, норуоттар икки ардыларынааҕы дуобакка, хайыһарга, чэпчэки атлетикаҕа, боксаҕа уонна буулдьанан ытыыга 20-н тахса Арассыыйа сүүмэрдэммит хамаандаларын чилиэннэрин иитэн, бэлэмнээн таһаарда.
Институт үөрэх салаатыгар проректора, педагогическай наука хандьыдаата Евгений Васильевич Коркин РФ Бэрэсидьиэнин Махтал суругунан, Ил Түмэн Олохтоох салайыныы эйгэтигэр үтүөлэрин иһин Софрон Сыранов (Василий Вениаминович Сыранов) аатынан түөскэ анньыллар бэлиэнэн институт бэрэсидьиэнэ Михаил Дмитриевич Гуляев, өрөспүүбүлүкэ социальнай-экономическай сайдыытыгар үтүөлэрин иһин Ил Түмэн Бочуотунай грамотатынан Чурапчы улууһун дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Яков Павлович Оконешников наҕараадаланнылар.
Саха сирин физкултуурунай наукатын Арассыыйаҕа соргулаахтык аатырда олорор институтунан сибээстээн саха норуотун убаастыыр буолбуттарыгар, киэҥ физкултуурунай үөрэхтээһиҥҥэ киэҥ билиниини ылбыт Чурапчы спорка институтун бары үлэһиттэрин, выпускниктары институт 25 сылынан уонна үйэ чиэппэрэ таһаарыылаахтык ректордаан салайа олорор Иннокентий Иннокентьевич Готовцевы үбүлүөйдээх 55 сааһынан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит! Ситиһиилэри баҕарабыт!
Сонуннар
Ордук ааҕаллар


