Аныгы технология көмөтүнэн нэһилиэнньэ олоҕун чэпчэтиэххэ сөп...

Уу уонна канализация киин ситимигэр холбоммокко олорор чааһынай дьиэлээх дьоҥҥо кыһыннары-сайыннары ыраас уу – тыын боппуруос. «Якутия» технопаарка резиденэ, «Лаборатория Искра» хааччахтаммыт эппиэтинэстээх тэрилтэ «Водовоз ЯКТ» диэн туһалаах сервиһи үлэлэтэн, ааспыт сыл алтынньы ыйыттан хайыы үйэ нэһилиэнньэни ыраас ууну дьиэҕэ тиэрдии уонна фекалка өҥөтүнэн хааччыйа олорор. Бу туһунан «Лаборатория Искра» ХЭТ дириэктэрин солбуйааччы Егор Захаров кэпсээтэ.

– Биһиги бырайыакпыт чааһынай дьиэлээх ыал олоҕун-дьаһаҕын чэпчэтэр, хомунаалынай боппуруоһун быһаарар аналлаах. Урут дьон водовоз нүөмэрин көрдөөн булар, эрийэн эбэтэр бассаапка суруйан уу сакаастыыр буолаллара. Холобур, билэр суоппардара ыалдьан эбэтэр массыыната алдьанан хааллаҕына, атын нүөмэри көрдүүр түбүккэ түһэллэрэ. Аны ол күн водовоз эн оройуоҥҥар кэлэрэ-кэлбэтэ эмиэ биллибэт буолуон сөп этэ. Билигин онлайн сыһыарыы көмөтүнэн водовоз сакаастыыр дөбөҥ буолла.

– Ол туһунан сиһилии кэпсиэҥ дуо?

– Бу бырайыакпытын олус түргэнник олоххо киллэрдибит. Биһиги сыһыарыыбытын төлөпүөҥҥэ хачайдыыр, онно киирэн бэлиэтэнэр бэрт судургу. Андроидка, RuStore, AppStore https://vodovoz.io/app?vs сигэнэн булуохха сөп. Сакаасчыт аадырыһын ыйар, хас куб.миэтэрэ ууга наадыйарын суруйар. Манна бэлиэтээн эттэххэ, килийиэн сыанатын бэйэтэ туруорар. Дьэ, ол кэннэ күнүн-дьылын, бириэмэтин талар. Сакааһы ылбыт суоппар ханна сылдьара, кэлэн иһэрэ каартаҕа көстөр. Килийиэн өҥөнү оҥорооччуну кытта быһа сибээстэһэр кыахтаах, холобур, тиэргэҥҥэ ханан киирэрин чопчулаан этиэн сөп.  

– Водовозтар куорат хайа өттүгэр үлэлииллэрий?

– «Сатал», Марха дьоҕус түөлбэлэри, Жатайы хааччыйаллар, ити эҥээри хабан олоробут. Аҕыйах суоппар Покровскайдыыр суол диэки сылдьар.

Онлайн сервис килийиэннэргэ эрэ буолбакка, водовозтарга эмиэ бары өттүнэн табыгастаах. Суоппар бириэмэтинэн көрөн, ыксаабакка, холкутук сылдьан сакааһын толорор кыахтаах. Ол эбэтэр үлэтин былааннанарыгар үчүгэй.

 – Сыһыарыы өссө туох уратылааҕый?

– Биһиги бырайыакпыт иккис соруга – нэһилиэнньэни үлэнэн хааччыйыы. Билиҥҥи туругунан бэрэбиэркэни ааспыт суоппардар үлэлии сылдьаллар. Манна биири бэлиэтээн этиэхпин баҕарабын: биһиги сыһыарыыбыт ааптардара, үлэһиттэрэ – бука бары олохтоох дьон. Социальнай ситимнэргэ разработчиктар кэлии дьон диэбиттэр этэ, оннук буолбатах. Биһиги хамаандабыт исписэлиистэрэ – М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет выпускниктара. Холобур, мин  бэйэм Математика уонна информатика институтун бүтэрбитим. Сорох үлэһиттэрбит билиҥҥэ диэри Саха сирин сүрүн кыһатыгар үөрэнэ сылдьаллар. Бары олохтоох каадырдарбыт.  

– Суоппардар үлэлэрин сыаналыыр кыах баар дуо? Холобур, сулус туруоран дуу, хайдах дуу?

– Килийиэн сакаас оҥоһуллубутун кэннэ кнопканы баттаан, сыана туруорар.  Рейтинг систиэмэтэ баар, инникитин ону өссө сайыннаран иһиэхпит.

– Тугу эбии киллэрэр санаалааххытый? 

– Нэһилиэнньэ санаатын учуоттаан, сыһыарыыбытыгар ассенизаторскай массыыналары, фекалка өҥөтүн эбэн биэрбиппит. Чахчы, туттуллубут уу септиккэ мунньуллар, ону эмиэ оборторон тиэйиэххэ наада буоллаҕа. Суоппардар бэлиэтэниини ааспыттара, ити хайысхаҕа бэркэ үлэлии сылдьаллар.

Килийиэн ахсаана элбии турар. Сакаасчыттар санааларын хайаан да учуоттуубут. Сыһыарыыбытын тупсаран, сайыннаран иһиэхпит. Билигин чэпчэтии көрүҥнэрин киллэрэр туһунан толкуйдуубут.

– Нэһилиэнньэҕэ туһалаах уонна тыын суолталаах атын бырайыактаргытын кылгастык кэпсиэҥ дуо?

– Аныгы технология көмөтүнэн ойуур баһаарын хайысхатын кэтээн көрөр, билгэлиир платформаны оҥорон таһаарбыппыт. Ыксаллаах быһыы-майгы тахсарын эрдэттэн биллэрэр, суһал быһаарыыны ыларга көмөлөһөр аналлаах. Ол курдук, тыал хайысхата, түргэнэ, сир ньуура, күн-дьыл туруга – барыта учуоттанан, уот үс күн иһигэр ханна тиийиэн сөбүн билгэлиир уонна сылыктыыр кыахтаах.  

Өссө биир бырайыакпыт диэн гаас тэрилтэтигэр маастардарга аналлаах мобильнай сыһыарыы буолар. Онно нэһилиэнньэттэн киирбит сайаапка барыта көстөн турар – туолбута эбэтэр туолбатаҕа. Урут сайаапка маастардарга бассаап нөҥүө барар буолан, үлэлииргэ кэккэ күчүмэҕэйдэр тахсаллар этэ. Билигин FSM систиэмэ көмөтүнэн, холобур, саахал буолар түгэнигэр, ыксаллаах быһыы-майгы түргэнник быһаарыллар, үлэҕэ тахсыбыт сатайыы тута туоратыллар кыахтанна. Тэхиньиичэскэй көрүү-истии үлэтэ эбэтэр төлөбүрдээх өҥө буоллун – барыта ытыс иһигэр курдук, көстөн турар. Аны диспетчер каартаҕа маастардар ханнык эбийиэккэ сылдьалларын көрөн олорон тута саахал тахсыбыт сиригэр ыытыан сөп. Үчүгэйэ диэн, мобильнай сыһыарыыга эбийиэккэ ханнык хочуол эбэтэр билиитэ турара, кыамтата кытта ыйыллыбыт буолан, бириэмэни сүүйэргэ, саахалы суһаллык туоратарга олус табыгастаах. Билигин ити курдук килийиэннэргэ туспа сыһыарыыны оҥоро сылдьабыт.

– Хамаандаҕытыгар хаскытый? Туох былааннааххытый?

– Дириэктэрбит – Алексеев Тимур Андреевич. Бастаан аҕыйах этибит, кэлин элбээн, кэҥээн, улам уопутуран иһэбит. Билигин уонча буоллубут. Онон бырайыактарбытын түргэнник олоххо киллэрэр кыахтанныбыт. Кэскиллээх уонна киэҥ далааһыннаах сонун бырайыактарга хорсуннук ылсабыт, үүнэргэ-сайдарга бары кыаҕы туһанабыт.

– Егор, аныгы технология көмөтүнэн нэһилиэнньэ олоҕун чэпчэтэр бырайыактаргыт олоххо киирэн истиннэр, дьон-сэргэ махталын ыла туруҥ!

Хаартыскалар:
Дьоруой тус архыыбыттан