27.01.2023 | 12:00

Аҕыйахтан — элбэҕи, судургуттан — минньигэһи

Сатабыллаах хаһаайкалар аҕыйахтан элбэҕи астыахтарын, төһө баҕарар бүлүүдэни толкуйдуохтарын сөп. Онон бүгүн дьиэ аайы баар судургу бородуукталартан ырысыаптары бэчээттиибит.
Аҕыйахтан — элбэҕи, судургуттан — минньигэһи
Ааптар: Айыына КСЕНОФОНТОВА
Бөлөххө киир

Түргэн рулет

Бу ырысыап ыалдьыттар субу кэлэн иһэр буоллахтарына эбэтэр оҕолор “тугу эрэ астаа” диэн хаайдахтарына эһигини абырыаҕа.

Туох наадата:

5 ост. нь. саахар;

5 ост.нь. бурдук;

5 ост. нь. сухуой үүт;

3 сымыыт;

1/3 ч. нь. суода (үрдүгэр уксуус кутабыт;)

кымаах туус.

Астааһына:

Бастаан духуопкабытын 220 кыраадыс итиигэ холбуубут, онно тута тимир лииспитин арыынан сотон угабыт. Салгыы тиэстэбитин охсобут. Сымыыты саахары кытта ытыйабыт, онно бурдугу сиксийэн баран аа-дьуо кутабыт, сухуой үүтү, тууһу уонна суоданы эбэбит. Тимир лиискэ тиэстэбитин кутабыт уонна лоп курдук 5 мүн. буһарабыт. Духуопкаттан таһаараат, тута повидлонан, барыанньанан сыбыыбыт уонна итиилии рулет курдук эрийэбит. Сойбутун кэннэ саахарнай пуудараны табыгынатабыт.

 

«Мраморнай» кекс

Киһи хал буолбат, сотору-сотору да астаныахха сөп. Өрөбүллэргэ дьиэ кэргэнинэн чэйдииргэ бэртээхэй ырысыап.

 

Туох наадата:

150 г бурдук;

150 г ынах арыыта;

3 сымыыт;

130 г саахар;

50 г какао-бороһуок;

1 ч. нь. разрыхлитель.

 

Астааһына:

Сымыыты саахары кытта венчигинэн ытыйабыт. Онно ынах арыытын уулларан кутабыт уонна булкуйабыт. Бурдугу разрыхлители кытта туспа холбоон баран сымыыттаах маассабытыгар эбэбит, үчүгэйдик булкуйабыт. Тиэстэни икки тэҥ гына араарабыт. Бииригэр какао-бороһуогу эбэбит уонна 3 мүн. кэриҥэ булкуйабыт. Бу кэмҥэ духуопканы 180 кыраадыс итиигэ холбуубут. Кекс астыыр анал киэби ынах арыытынан сотобут. Киэп ортотугар сырдык уонна хараҥа тиэстэбитин остолобуой ньуосканан уочаратынан кутабыт. Тиэстэ бэйэтэ киэпкэ тэнийэр.

Духуопкаҕа 25-30 мүн. буһарабыт. Буспутун-суоҕун испиискэ маһынан анньан көрөн бэрэбиэркэлиибит. 5-10 мүн. сойута түһэн баран киэбиттэн таһаарабыт. Кекси өлүүлэргэ арааран бысталыыбыт уонна остуолга уурабыт. 

Дьиэтээҕи бэчиэнньэ

Үгүс хаһаайкалар бэчиэнньэни ынах арыытынан астыыллар, ол эрээри билиҥҥи ырыынак үйэтигэр оннук олус сиэдэрэй. Онон бу сырыыга дьиэ кэргэн бүддьүөтүн экономиялыыр ырысыабы бэчээттиибит.

Туох наадата:

160 г бурдук;

1 сымыыт;

60 г саахар;

40 мл мас арыыта (сыта суох, рафинированнай);

1 ч. нь. разрыхлитель;

1 кымаах ванилин;

1 кымаах туус.

Астааһына:

Дириҥ миискэҕэ сымыыты, саахары, тууһу уонна ванилины холбоон, миксеринэн 2 мүн. кэриҥэ түргэнник ытыйабыт. Онно мас арыытын кутабыт, эмиэ 10-15 сөк. ытыйабыт. Туспа иһиккэ бурдугу уонна разрыхлители холбоон булкуйабыт. Онтон сымыыттаах иһиппитигэр бурдуктаах маассабытын аргыый булкуйа-булкуйа кутабыт уонна тиэстэбитин үчүгэйдик мэһийэбит, илиигэ кыратык сыстаҥныы сылдьар буолар.

Духуопканы 180 кыраадыс итиигэ холбуубут. Тимир лиискэ пергамент кумааҕыны тэлгиибит. Илиибитин мас арыытынан сотобут уонна тиэстэбититтэн грецкэй эриэхэ саҕа төкүнүктэри оҥорон, бэйэ-бэйэлэриттэн тэйиччи уурталыыбыт. 20 мүн. кэриҥэ буһар.  

Ыһаарыламмыт лаваш

Сарсыардааҥҥы аһылыкка эбэтэр күнүс “ыстыы” түһэргэ, айылҕаҕа тахсарга астыахха сөп. Ханнык баҕарар халбаһы барсар. Тэллэйи маринованнай оҕурсунан эбэтэр болгарскай биэрэһинэн солбуйуохха сөп. 

Туох наадата:

2 уст. лаваш;

100 г ууллаҕас сыыр;

100 г маринованнай шампиньон;

200 г кытаанах сыыр;

200 г халбаһы;

2 ост. нь. сүөгэй;

80 мл мас арыыта.

Астааһына:

Халбаһыны соломолуу быһабыт. Тэллэйи бытархай гына кырбыыбыт. Сүөгэйи уонна сыыры холбуубут, биир кэлимсэ маасса буолуор диэри булкуйабыт уонна онон лавашпытын сыбыыбыт. Салгыы халбаһыны уурабыт, тэллэйи уонна түөркэлэммит сыыры кутабыт. Лаваһы синньигэс рулет курдук эрийэбит уонна өлүүлэргэ арааран бысталыыбыт. Хобордооххо мас арыытын кутан саһарыар диэри икки өттүттэн ыһаарылыыбыт. Арыытын оборорун курдук, салфеткаҕа эбэтэр кумааҕы сотторго ууруохха сөп.

 

 Брауни

Олус минньигэс, айахха киирэн ууллан хаалар. Кофены эбэтэр үүтү кытта сииргэ ааттаах үчүгэй.

Туох наадата:

180 г ынах арыыта (эрдэ таһааран ириэриҥ);

280 г саахар;

3 сымыыт;

160 г бурдук;

0,5 ч. нь. туус;

1,5 ч. нь. ванильнай саахар (эбэтэр 1 кымаах ванилин);

100 г какао-бороһуок.

Астааһына:

Арыыны саахары кытта үллүөр диэри миксеринэн ытыйабыт. Сымыыты биирдии-биирдии кутан биир кэлимсэ маасса буолуор диэри ытыйабыт.

Салгыы бурдугу, тууһу, ванильнай саахары, какао-бороһуогу холбуубут. Онтон сымыыттаах маассаҕа аргыый кутан ытыйабыт (кириэм курдук тиэстэ тахсыахтаах).

Духуопканы 175-180 кыраадыс итиигэ холбоон бэлэмниибит. Тиэстэбитин бэлэм киэпкэ кутабыт, үрдүн лаппаакынан тэҥниибит уонна 20-35 мүн. буһара уурабыт. Буспутун испиискэ маһынан анньан көрөн бэрэбиэркэлиибит. Брауни иһэ кыратык инчэҕэй соҕус буолар, куура буһарыллыбат. Духуопканы арааран баран аанын аһабыт, брауни сойуор диэри онно турар. 

«Картошка» пирожнай

Кыһыҥҥы уһун киэһэлэргэ чэйдии түһэргэ, дьиэлээхтэри күндүлүүргэ олус минньигэс пирожнай. Оннооҕор оҕолор бэйэлэрэ оҥоруохтарын сөп.

 

Туох наадата:

300 г үлтүркэй бэчиэнньэ;

0,75 ыст. сгущеннай үүт;

100 г ынах арыыта;

2 ост. нь. какао-бороһуок; 

грецкэй эриэхэ (киэргэтиигэ) – бэйэ сөбүлүүрүнэн.

 

Астааһына:

Бэчиэнньэни блендердиибит. Миискэҕэ кутан, сгущеннай үүтү, сымнаҕас ынах арыытын эбэбит, онтон үрдүгэр какао кутабыт, ньуосканан үчүгэйдик булкуйабыт, онтон илиибитинэн мэһийэбит.  Онтон хортуоппуй эбэтэр ньолбоҕор быһыылыыбыт. Үрдүгэр грецкэй эриэхэни табыгынатыахха сөп. Холодильникка туруора түһэбит.   

Сыырдаах лэппиэскэ

Бу судургу ас 15 мүнүүтэнэн бэлэм буолар. Сып-сап туттунуулаах хаһаайкалар онтон да түргэнник астыахтарын сөп.

Туох наадата:

1 ыст. кефир;

0,5 ч. нь. туус;

0,5 ч. нь. саахар;

0,5 ч. нь. суода;

350 г кытаанах сыыр (250 г – тиэстэтигэр, 100 г – начыыныгар);

350-400 г ветчина (эбэтэр халбаһы, сосиска);  

2 ыст. бурдук.

Астааһына:

Бастаан начыынын бэлэмниибит: сыыры, ветчинаны (халбаһы, сосиска буолуон сөп) түөркэлиибит. Кефиргэ тууһу, саахары, суоданы эбэбит уонна үчүгэйдик булкуйабыт. Түөркэлэммит сыыры уонна бурдугу эбэн булкуйабыт. Тиэстэни тэнитэн, лэппиэскэлэрбитин оҥоробут, начыынын кутабыт. Кытыытын вареник курдук гыныахха сөп.

Хобордооххо мас арыытын кутан эрдэ сылытабыт. Лэппиэскэлэрбитин икки өттүттэн (хобордооҕу хаппахтаан баран)    орто уокка ыһаарылыыбыт.  

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Иван Туласынов:  Муусука дьикти алыбар куустаран
Дьон | 23.11.2023 | 14:00
Иван Туласынов: Муусука дьикти алыбар куустаран
Тапталлаах «Киин куорат» хаһыаппыт бүгүҥҥү нүөмэригэр быйылгы «Алампа» аатынан норуот бириэмийэтин «Бастыҥ  ырыа айааччы» лауреата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна, үтүөлээх үлэһитэ, самодеятельнай композитор, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ырыа айааччыларын түмсүүтүн чилиэнэ, Бүлүү куорат бочуоттаах олохтооҕо Иван Туласыновы кытта кэпсэтиибин ааҕыҥ.   – Иван Иванович, үтүө күнүнэн! Быйыл бэһис сылын норуот номох оҥостубут, таптыыр...
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Дьон | 23.11.2023 | 21:00
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Бу интервьюга Карл Алексеевич тута сөбүлэспитэ, туох эрэ саамай күндүнү кытта көрсүһэр курдук – оҕо сааһа, үөрэммит сыллара, тапталлаах кэргэнэ, талан ылбыт идэтэ, олоҕо-дьаһаҕа барыта бу биһиги кылгас кэпсэтиибитигэр ахтыллан ааһар. Кини сахалыы сэмэйэ, холкута, муударайа хайдах эрэ сэбиэскэй кэм  дьиҥнээх эр киһитин, саха саарынын, биһиги аҕаларбытын санатта.   Карл Алексеевич...
«Харчы» сериал туохха үөрэтэрий?
Сонуннар | 23.11.2023 | 10:00
«Харчы» сериал туохха үөрэтэрий?
Бу күннэргэ “Саха” Национальнай көрдөрөр-иһитинэрэр хампаанньа ханаалыгар “Харчы” сериал көстө турар. Чахчы олоххо баары ойуулуур-дьүһүннүүр киинэни көрөөччү олус сэҥээрдэ. Тустаах уорганнар “Массыанньыктартан сэрэниҥ!” диэн хас муннук аайы да үөгүлээтэхтэринэ, албыннаппыт дьон ахсаана аҕыйыа суох курдук... Ол туһунан ИДьМ нэдиэлэтээҕи субуоккалара сэһэргииллэр, дьон оҕуруктаах өйдөөх массыанньыктар угаайыларыгар киирэн биэрэн, нэдиэлэҕэ холбоон...